In Nederland heeft NS en de bonden het liefst dat er geen concurrentie op het spoor komt. NS heeft bijvoorbeeld al grote zorgen over de nieuwe plannen van staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat). Hierin staat dat vanaf 2025 de hogesnelheidstreinen naar Berlijn, Frankfurt, Londen en Parijs aan de markt weg te geven, maar zal het de HoofdRailNet (HRN) concessie behouden.
In Rail Magazine 399 hebben we uitgelegd wat concurrentie op het spoor is en wat voor voordelen dat met zich meebrengt. Aan de hand van data uit het Verenigd Koninkrijk kon aangetoond worden dat door concurrentie op de East Coast Main Line het aandeel reizigers dat tussen Edinburgh en Londen dat per trein reist in plaats van met het vliegtuig van 35 procent (2019 voor corona) naar 57 procent is gestegen. Belangrijker voor de reiziger is ook dat op het traject de prijs voor de helft tot twee derde is gezakt, ook bij de concurrent LNER. Deze vervoerder heeft de concessie in handen op het traject, maar heeft ook een flinke stijging van het aantal reizigers kunnen noteren.
Nieuwe data uit Frankrijk
Recent zijn nieuwe cijfers uit Frankrijk gepubliceerd door Trainline. Het gaat om het traject Parijs – Lyon en Parijs – Milaan. Hier hebben de Franse spoorwegen net als in het Verenigd Koninkrijk nu één jaar een concurrent in de vorm van de Italiaanse spoorwegen Trenitalia. Tussen Parijs en Lyon is de ticketverkoop met 172% gestegen en tussen Parijs en Milaan zelfs met 291%. Daarnaast maakt Trainline bekend dat de vervoerder die er eerder al reed er niet slechter op geworden is. De TGV op het traject heeft een plus van 42% en budgetmerk Ouigo van de Franse spoorwegen SNCF kennen zelfs een plus van 90%. Belangrijker voor de reizigers is naast meer verbindingen ook een prijsdaling. De prijs daalde op het traject met min 8% ten opzichte van vorig jaar, en zelfs met 40% vergeleken met 2019 (voor corona). Dus is concurrentie nu uiteindelijk zo slecht? Nee. Het laat in alle gevallen een dikke plus voor iedereen zien en dat is waar we naar toe willen: minder vliegverkeer en minder met de auto onderweg. Meer concurrentie op het spoor is hard nodig als we als Nederland, maar ook als Europa willen voldoen aan de klimaatdoelen. Daarnaast moeten er ook een flink aantal spoorlijnen worden bijgebouwd.
Kansen voor Nederland
Op diverse trajecten zijn voldoende kansen voor concurrenten op het spoor. Bijvoorbeeld de Thalys heeft nu een monopolypositie op het verkeer naar Parijs. Goedkope kaartjes alleen zijn er alleen in de vroege voorverkoop en verbindingen om het uur zitten altijd vol. Ruimte genoeg voor een concurrent die er een halfuur verbinding van zou kunnen maken, bijvoorbeeld een met iets minder of iets vaker stopt, of verschil in kwaliteit. Hetzelfde geldt voor Berlijn, Frankfurt, of overige bestemmingen die nu voornamelijk om de twee uur worden aangedaan.